Recht op de vruchten van eigen arbeid
In 1612 werd Barataria gekoloniseerd door 500 Spaanse gezinnen. In den beginne was er een communistische economie. Maar na 10 jaar riep de onderwijzer Diego Martinez de kolonisten bijeen. Martinez gaf aan dat het communistische systeem veel had gepresteerd. Echter, zo zei Martinez, de verantwoordelijkheid voor eigen daden ontbrak. Zo leden de aardbeibedden schade omdat niemand zich geroepen voelde om ze tegen nachtvorst af te dekken. En nog veel meer voorbeelden noemde hij. In gloedvolle bewoordingen riep Martinez op tot het recht op eigen arbeidsproduct. Hij stelde voor om 'eigendom' in te voeren, zodat iedereen zich verantwoordelijk zou voelen. Maar als er eigendom bestaat, is er ook een ruilmiddel nodig. Er werd besloten om aardappels als dekking voor papiergeld te gebruiken. Grote aardappelkelders werden gebouwd en bijbehorend geld vervaardigd.

Constante geldstandaard
Alles ging goed, totdat de aardappels gingen rotten. De financiële boeken gaven een tekort van 20% te zien. Op de volgende vergadering betoogde Santiago Barabino dat wanneer op het geldpapier de belofte om aardappels te leveren zou worden geschrapt, er in feite niets zou veranderen. Immers, waar zich koopwaar bevindt, daar is vraag naar geld. In feite is de aanwezigheid van koopwaar reeds de dekking voor het geld.
Maar Martinez zei dat mensen graag iets in handen hebben. De noten van de Pinus Moneta dienen nergens voor, aldus Martinez. 'Met het gewicht aan deze noten zouden we kunnen betalen. Weliswaar lijden ze gewichtsverlies door verdamping, maar dat treft niet de gemeenschap. Het belangrijkste is dat onze notenreserves ons in staat stellen steeds zoveel geld in omloop te brengen dat hun waarde niet verandert, dus dat je voor dezelfde hoeveelheid noten steeds dezelfde hoeveelheid waren krijgt.' Het verschil met de 'aardappel'economie was dat het niet meer om ruilen 'in natura' ging, maar om een betaalmiddel dat op zichzelf geen waarde had. Een betaalmiddel dat automatisch steeds iets minder waard werd, maar niet wegrotte. Het voorstel van Martinez viel bij de Baratariërs geweldig in de smaak. Aldus geschiedde.

Het goedkope Barataria
Zo functioneerde op Barataria een uniek geldsysteem. In ons huidige geldsysteem is de dekking houdbaar, zodat een lening op een later tijdstip terugbetaald kan worden. Leningverstrekkers zijn zo in de positie dat ze rentebetaling kunnen eisen! Hoe later de terugbetaling, hoe meer rente er betaald moet worden. Maar voor Baratarese leningverstrekkers was dat niet voordelig: de Pinus Moneta werd door gewichtsverlies steeds minder waard. Het parool was dan ook om geld zo snel mogelijk uit te geven, veel waren te kopen en die op te slaan. Grote hoeveelheden werden rechtstreeks van de producent gekocht, met weinig of geen tussenhandel.

Spaarmiddel of ruilmiddel?
Iedereen was tevreden tot de dag dat Carlos Marquez de Baratariërs bijeenriep. Hij sprak de menigte toe: 'hoeveel verliezen lijden de huisvrouwen niet als gevolg van het onderhoud van hun voorraadkamer? Niet de producten, maar het geld zou bewaard moeten kunnen worden'. De Pinus Moneta zo zei hij, zou niet alleen ruilmiddel, maar ook spaarmiddel moeten zijn. Diego Martinez hield zijn medeburgers voor dat een ruilmiddel rusteloos van hand tot hand wil gaan. Een ruilmiddel blijft in circulatie. Maar een spaarmiddel juist wil blijven waar het is. Spaargeld zal uitsluitend met behulp van rente weer in de circulatie terugkeren. Zijn betoog mocht niet baten: besloten werd de Pinus Moneta niet meer naar gewicht, maar naar volume te meten. Het volume van de Pinus blijft altijd gelijk. Het waardeverlies van de Pinus werd zo voorkomen. En daarmee werd het bijzonder aantrekkelijk om de Pinus Moneta te gaan sparen.

De macht van geld
De gevolgen waren ingrijpend:
de Baratariërs wilden ogenblikkelijk hun voorraden inruilen voor de nu zeer begeerde Pinus Moneta. Een teveel aan goederen ging gepaard met een tekort aan de Pinus Moneta. Totdat de firma Barabino & Co verzocht om te beschikken over het totaal van de bankreserves. Dit verzoek werd door de naïeve Baratariërs ingewilligd. De firma Barabino begon van de burgers te kopen, maar kocht echter vooral zaaigoed. Het volgend voorjaar bleek de macht van de firma: de prijzen van zaaigoed werden tot ongekende hoogte opgedreven. De burgers staken zich in de schulden bij Barabino & Co. En bij de oogst weer opnieuw: de zakken waar de oogst in opgeslagen kon worden, waren opgekocht door, alweer: Barabino & Co. Spoedig was alles in handen van Barabino & Co: producten, winkels en ondernemingen. De Baratariërs hadden slechts schulden en lege voorraadkamers. Vanaf dit moment bestaan de aantekeningen in de kronieken slechts uit een ononderbroken jeremiade.

De Engelsen komen
Toen de Engelsen in 1670 in Barataria kwamen, voelden ze zich er direct thuis. Tot hun plezierige verwondering zagen ze dat alles op Barataria zich net zo had ontwikkeld als bij hen thuis: de verdeling in klassen, het proletariaat, de grondeigenaren, de hypotheekbanken, de renteniers, de prostitutie….
De maatschappij was overzichtelijk. Enerzijds woonden er de bezitters die met behulp van pers en politiek hun belangen verdedigden. En anderzijds het proletariaat dat onder leiding van Marquez naar volledige afschaffing van eigendom streefde. En zo kwam er een eind aan het reëel bestaande sprookje van Barataria.

Achtergrond van het verhaal over Barataria
Het verhaal over Barataria verscheen als het pamflet 'Der verblüffte Sozialdemokrat' in 1922. De auteur was de grondlegger van de vrij-economie, Silvio Gesell. De beroemde econoom Keynes zei dat de ideeën van Gesell langer herinnerd zullen worden dan die van Marx. In 'Het Wondereiland Barataria' worden achtereenvolgens beschreven:
· een communistische economie
· een overgangsfase
· een vrij-economie
· een kapitalistische economie

Meer weten?
Lees de argumenten van de hoofdrolspelers:
de intelligente Santiago Barabino en zijn geslepen opvolger Carrazco, de niet zo slimme Carlos Marquez (inderdaad: de gelijkenis met de bekende econoom K. Marx is niet geheel toevallig) en de held van het verhaal: de onderwijzer Diego Martinez.
En als u er nog dieper in wilt duiken: lees de voetnoten met vele verwijzingen naar diverse economische theorieën.

Het Wondereiland Barataria - (Juan Acratillo - 1675). Door Silvio Gesell.
€ 4,54
Bestellen:
mail of bel 030 - 2 314 314

Strohalm

Home

Disclaimer